Aby filmy miały zapach kina!

W Warszawie zakończyły się dwudniowe warsztaty scenariuszowe filmów dokumentalnych podejmujących tematykę historyczną. Z około 30 zgłoszonych projektów do warsztatów zaproszono 12 zespołów (reżyser/producent). Pod okiem doświadczonych twórców uczestnicy pracowali nad swoimi scenariuszami.

Był to pierwszy etap przygotowań do Pitching Forum Festiwalu Filmowego NNW, który odbędzie się na przełomie września i października w Gdyni. Na kolejnym etapie uczestnicy będą prezentować zwiastuny filmowe, a także pracować nad prezentacją swojego projektu przed szerszym gronem ekspertów, wśród których będą m.in. przedstawiciele TVP, nadawców prywatnych, WFD, NCK, PISF KRRiT, FINA.

Organizatorem warsztatów jest Stowarzyszenie Scena Kultury, wydarzenie współfinansowane jest przez Polski Instytut Sztuki Filmowej, a partnerem jest Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny. Warsztaty po raz kolejny odbyły się w siedzibie Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego.

Jak mówi pomysłodawca projektu Arkadiusz Gołębiewski, powołanie zespołu, który cyklicznie będzie szlifował  pomysły na filmy opowiadające o polskiej drodze do wolności, było koniecznością. Pitching Forum Festiwalu NNW to odpowiedź na wielość problemów środowiska filmowego zajmującego się tematyką historyczną. Tematów prezentowanych na Festiwalu z każdym rokiem przybywa. Przed każdym filmowcem stoi szereg problemów, nie tylko twórczych, ale także biznesowych. Jednym z największych jest pozyskanie funduszy na filmy. Mały budżet czyli tania produkcja prawie zawsze odbija się na jakości filmu a przecież chcemy dotrzeć do szerokiego grona widzów. Dlatego już od 6 lat przy Festiwalu NNW odbywa się Pitching Forum, a od 5 również warsztaty filmowe, dzięki którym filmowcy otrzymują nieocenione wsparcie merytoryczne, a na Pitching Forum w Gdyni, także finansowe. Dzięki naszym warsztatom powstały tak ważne i ciekawe filmy jak „Milczące pokolenie” Pawła Domańskiego czy „PO ZŁOTO. Historia Władysława Kozakiewicza” w reżyserii Ksawerego Szczepanika – mówi Gołębiewski.

„Struktura warsztatów sprawdziła się i staramy się jej nie przebudowywać” – mówi współautor programu Grzegorz Pacek. „Największy nacisk kładziemy na zajęcia praktyczne, każda z osób, która przyjeżdża liczy, aby do domu zabrać jak najwięcej wiedzy, świeżego spojrzenia, często zbudowanej struktury dramaturgicznej filmu. Oczywiście my za nikogo nie zrobimy filmu, ale możemy pomóc znaleźć receptę na opowiedzenie tej historii, możemy autorom pomóc spojrzeć na ich projekty z innej strony, co często owocuje dobrze przygotowanym projektem zgłaszanym do drugiego etapu. Efektem końcowym jest możliwość zaprezentowania projektu przed gronem decydentów, od których zależy czy film powstanie czy nie.” – mówi Grzegorz Pacek.

W tym roku wykładowcami byli: reż. Anna Ferens, producent Darek Dikti, reż. Grzegorz Pacek, reż. Franco de Pena, reż. oraz wykładowca PWSFTviT Maciej Drygas, a także reżyser i dyrektor Festiwalu NNW Arkadiusz Gołębiewski.

Od Norwida po Wałęsę

W warsztatach udział wzięło 12 projektów, których autorzy przyjechali z różnych części Europy, poza Polską także z Francji i Ukrainy.  Tematyka była bardzo szeroka i objęła prawie 200 lat naszej historii. Od „Norwida” geniusza polskiej poezji, wybitnego artysty, zupełnie niedocenionego za życia. Po projekt „Wałęsa. Tam i z powrotem” czyli próba zmierzenia się z legendą Lecha Wałęsy rozciągniętą między rokiem 1980, a współczesności. 4 projekty nawiązują swoja tematyką do różnych aspektów II Wojny Światowej i czasów chwilę po: poruszają tematy, które mimo upływu lat cały czas są żywe w naszej zbiorowej narodowej pamięci: jak obrona Poczty Polskiej w Gdańsku, czy Westerplatte w 1939 roku, Cichociemni, traumy dzieci, których ojcowie zostali uznani za „wrogów ludu” w PRL, czy mało znanych epizodów związanych z KL Auschwitz.

3 projekty odwołują się do wydarzeń z czasów PRL-u „Amatorzy” to historia Amatorskiego Klubu Filmowego Śląsk. „Stan wewnętrzny” dotyczy wydarzeń związanych ze Stanem Wojennym wprowadzonym 13.12,1981 roku. Następny projekt to próba przybliżenia losów „Rolnika Niepokornego”, jednego z założycieli Solidarności RI,  człowieka, którego zniszczyła komuna. Do tu i teraz odwołuje się „Bierz ciało, póki dają”. To pokazanie konfliktu na Ukrainie poprzez historie kobiet, których synowie zaginęli podczas działań zbrojnych.

Nikt nie będzie zostawiony sam sobie

Każdy kto przyjeżdża na warsztaty ma świadomość, że spotka się z pełnym zaangażowania i zawodowego potraktowana przez ekspertów, jego projektu. Warsztaty doświadczeniem lat ubiegłych prowadzone przez uznanych dokumentalistów są przede wszystkich dla ich uczestników próbą nawiązania wzajemnego zawodowego dialogu pomiędzy filmowcami, starszymi utytułowanymi kolegami. Uczestnicy mogą liczyć na krytyczną współpracę, która niewątpliwie, jak pokazały ubiegłe lata, może przyczynić się do sukcesu uczestników warsztatów, w postaci zrealizowania filmu. Wykładowcy kładą nacisk na szukanie formy, zachęcają, aby szukać emocji bohatera. „To ludzie są w centrum każdej opowieści, daty historyczne powinny tylko przemykać w tle” dało się wielokrotnie usłyszeć w ciągu 2 dni na ul. Wałbrzyskiej. Takie podejście do materii scenariuszowej gwarantuje, że uczestnicy wyniosą z warsztatów maksimum wiedzy.

Od masterclass po gest Kozakiewicza

Oprócz analizy projektów obył się także masterclass Macieja Drygasa zatytułowany „Budowa struktury dramaturgicznej w filmie dokumentalnym”.

Drugi dzień warsztatów wzbogacony został o dwa spotkania. Po raz kolejny gościliśmy przedstawiciela TVP, którym była  Małgorzata Rydzewska z TVP z Działu Kreacji i Rozwoju Form Dokumentalnych TVP S.A.. TVP bardzo szeroko współpracuje przy powstawaniu różnego rodzaju filmów dokumentalnych. W roku 2020 ukończono produkcję aż 59 z nich. Co bardzo wyraźnie podkreślała Pani Małgorzata Rydzewska, Pitching Forum filmów dokumentalnych o tematyce historycznej jest najlepszym sposobem na rozpoczęcie przygody z dokumentem. A dobrym początkiem rozpoczęcia współpracy z TVP jest przygotowanie developmentu scenariusza. Jeżeli dodatkowo są już gotowe fragmenty filmu, wtedy czas podjęcia decyzji zdecydowanie się skraca. TVP poszukuje ciekawych dokumentów na każdy temat, szczególnie poszukiwane są filmy związane z ważnymi wydarzeniami z najnowszej historii  Polski. Telewizja Publiczna pokazuje dokumenty na wszystkich swoich antenach w tym dwóch głównych, a ponadto ma kanał dedykowany TVP Dokument.

Po spotkaniu odbył się przedpremierowy pokaz filmu „PO ZŁOTO. Historia Władysława Kozakiewicza” w reżyserii Ksawerego Szczepanika i producenta Darka Dikti z udziałem obu twórców. Projekt prezentowany był na PF Festiwalu NNW w roku 2016. Po filmie odbyła się debata z twórcami.

Warsztaty scenariuszowe były swego rodzaju „rozgrzewką”. Przed nami główny nabór projektów dokumentalnych na Pitching Forum, który ogłosimy około połowy lipca br. Poza dopracowaną koncepcją filmu, obowiązkowym załącznikiem do zgłoszenia będzie wówczas materiał video – trailer przedprodukcyjny lub prezentacja bohatera, o czasie trwania max. 3 minuty. Sesję pitchingowa, która odbędzie się w Gdyni podczas Festiwalu NNW w dniach 29 września-2 października, poprzedzą wcześniej warsztaty montażowe dot. kreacji trailera oraz intensywny trening samego pitchingu. Zapraszamy wszystkich, którzy chcą doskonalić swoje projekty i zawalczyć o środki na ich produkcję

Prezentacje wszystkich projektów wzbudziły sporo emocji oraz żywej dyskusji. Najlepszym podsumowaniem niech będą słowa Macieja Drygasa, który powiedział, że „film dokumentalny nigdy nie jest zimnym zapisem, twórca zawsze przepuszcza go przez swój brzuch”.