Za nami trzeci etap podsumowujący i kończący warsztaty scenariuszowe filmów fabularnych Akademii Filmowej NNW. Przez dwa dni w siedzibie FINA, w czasie spotkań jeden na jeden, opiekunowie poszczególnych z dziewięciu projektów omawiali je z ich autorami. Trzeciego dnia podczas spotkania online, pomysły były prezentowane wszystkim uczestnikom warsztatów, tutorom i koordynatorom. O tym co się działo podczas ostatniej warsztatowej sesji, rozmawiamy z głównym koordynatorem Akademii, reżyserem, scenarzystą i producentem filmowym Grzegorzem Packiem.

Gdybyśmy zajrzeli za drzwi warsztatowych spotkań jeden na jeden, to co byśmy zobaczyli? Co się tam dzieje?

To zależy od tego, na jakim etapie pracy z tekstem jest uczestnik warsztatów, bo każdy z nich przyszedł do nas w innej fazie rozwoju scenariusza. Niektórzy autorzy scenariuszy musieli zacząć pracę od początku, zostawiając główna ideę i niektórych bohaterów. Inni mieli tylko drobne poprawki lub zadanie dopracowania bohatera. Warsztaty są długim procesem, pracą z doświadczonymi twórcami, którzy potrafią z boku przyjrzeć się scenariuszowi czy projektowi i ocenić, co w nim działa a co nie. Co jest dobre dla scenariusza a który wątek czy rozwiązanie dramaturgiczne nie.

Po tych dwóch dniach warsztatów indywidualnych przyszedł trzeciego dnia czas na podsumowanie całego projektu.

Tak, miało się odbyć spotkanie stacjonarne w FINA całą grupą. Natomiast ze względu na rosnącą liczbę zachorowań na Covid 19 zdecydowaliśmy zrobić to spotkanie online. To było ponowne, publiczne prezentowanie pomysłów. Autorzy zrobili więc jeszcze raz to samo co na samym początku naszych warsztatów. Z tym, że prezentowali projekty zmienione, przepracowane i z jasno określonym planem na dokończenie pracy.

Co jest mocnym punktem tych scenariuszy i warsztatów? 

Nasze warsztaty skupiają się na filmach historycznych, ale warto podkreślić, że mamy szeroką gamę tematyczną projektów. Od walki wolnościowej, szeroko pojętej, czy walki z reżimem komunistycznym z końca II wojny i z początku PRL, po projekty z początków zeszłego wieku. Jest np. projekt o jednej z, można powiedzieć, pierwszych feministek, kobiecie niezależnej, Lucynie Ćwierczakiewiczowej. Gdzieś w środku film o naszym bardzie narodowym czasów Solidarności, Kaczmarskim. A na końcu melodramat opowiadający o polsko-perskiej miłości, w dwóch planach czasowych, drugiej wojny światowej i współcześnie.

Reasumując, gdyby wszystkie dziewięć filmów, powstałych na podstawię scenariuszy z tych warsztatów, pojawiło się jednocześnie w kinach, to byłoby różnorodnie i nie nudno?

Tak, bo mamy komedie, melodramat, filmy epickie i psychologiczne. Wspólnym mianownikiem jest to, że opowiadają o szeroko pojętej historii.

Po tym II etapie warsztatów powoli zbliżamy się do finału Akademii.

Tak. Scenarzyści mają teraz trzy tygodnie czasu na przedstawienie nam ostatecznej wersji, raczej treatmentu, ale niektórzy może zdążą dopiąć scenariusz. Chcemy, spotkać się w grudniu z uczestnikami i nagrodzić najlepszy projekt.  Nagrodą będzie czytanie adaptacji scenariusza przez aktorów, na którym obecni będą zaproszeni producenci. Mamy nadzieję, że pandemia nie pokrzyżuje nam tych planów.

Jak myślisz, kiedy będziemy mogli zobaczyć w kinach filmy na podstawie tych scenariuszy?

Ten scenariusz czy treatment, który powstaje w czasie naszych warsztatów, nie jest jeszcze gotowy. Nie można już na jego podstawie nakręcić filmu. Scenariusze filmowe mają wiele wersji/draftów. Powiedzmy, że uczestnicy naszych warsztatów wychodzą z drugą wersją scenariusza. Przed nimi jeszcze wiele pracy i wersji … Jednak po tych warsztatach, i to jest ich celem, autorzy są gotowi do bardzo ważnego kroku. Mianowicie do tego, żeby zaprezentować wypracowane z nami scenariusze producentom i reżyserom. Wówczas to oni zaczynają działać, czyli przede wszystkim szukać pieniędzy na ich realizację ale również pracować nad kolejnymi wersjami scenariusza.

Czyli dopiero za jakieś dwa, trzy lata jest szansa zobaczenia tych filmów w kinach.

Za dwa lata…mogłyby się pojawić, ale to byłby cud. I to taki z tych wielkich. Myślę, że minimum za trzy lata. Powiedzmy, że mamy świetny scenariusz dzisiaj. Doliczamy rok szukania pieniędzy, rok przygotowania i rok produkcji filmu.

Z tego co mówisz wynika, że żeby być scenarzystą trzeba być bardzo cierpliwym.

Dotyczy to scenarzystów i reżyserów. Trzeba być długodystansowcem. I mieć dużo czasu, pieniędzy i cierpliwości na codzienne, kilkugodzinne, żmudne pisanie.

6 listopada o 14:00 w Centrum Spotkania Kultur w Lublinie odbędzie się Uroczysta Gala Młodzieżowej Akademii Filmowej Młodzi dla Historii. Projekt, w ramach którego młodzi ludzie pod okiem profesjonalnej ekipy filmowej przygotowują filmy dokumentalne opowiadające o historii, jest od sierpnia realizowany w szkołach na Lubelszczyźnie. Młodzież pracuje nad dokumentami o działaczu opozycyjnym Januszu Krupskim, zamordowanym w Katyniu poruczniku Pawle Walczaku, zmarłym w tym roku jednym z ostatnich „Zaporczyków” pułkowniku Marianie Pawełczaku ps.”Morwa” a także o mordzie we wsi Zbędowice.

Finałowy etap lubelskiej edycji Akademii trwa od 4 do 6 listopada. W czasie dwóch pierwszych dni w CSK odbywają się warsztaty filmowe dla młodzieży. W jednej sali w zaimprowizowanym studiu uczniowie uczą się jak pracować z kamerą. W drugiej są zainstalowane dwa stanowiska montażowe, przy których młodzi filmowcy poznają tajniki pracy montażysty. Trwają też końcowe prace nad czterema filmami dokumentalnymi, które realizują uczestnicy zajęć. Piątek młodzież poświęci na montowanie, udźwiękowianie i zamknięcie swoich projektów filmowych. 6 listopada powstałe w ten sposób filmy dokumentalne będą miały swoją premierę podczas Uroczystej Gali Młodzieżowej Akademii Filmowej, która rozpocznie się w CSK o godzinie 14:00. Podczas gali zostanie wybrany najlepszy z czterech dokumentów.

Wstęp na uroczystą galę jest wolny. W programie jest także wręczenie, osobom zasłużonym w walce o wolność, nagród honorowych – Drzwi do Wolności i Sygnetów Niepodległości. Wystąpi również Orkiestra Wielkich Bębnów, która zaprosi uczestników do wybicia Pulsu Wolności. Na scenie pojawią się także: prekursor lubelskiego rapu LWA (Andrzej Tokarzewski) oraz współpracujący z nim Hertz (Marcin Kasica). Raperzy wykonają m.in. piosenki opowiadające o wydarzeniach i bohaterach filmów nakręconych w ramach lubelskiej edycji MAF.

Młodzież ze szkół w Lublinie, Puławach i Czułczycach pod Chełmem wybrała do swoich filmów dokumentalnych cztery tematy bliskie ich lokalnej społeczności.

• Film o ludobójstwie w czasie II wojny światowej w kolonii Zbędowice pod Puławami realizują uczniowie II LO w Puławach. O wydarzeniu opowiada m.in. babci jednego z uczniów, której tata był świadkiem wydarzeń.
• Sylwetkę zmarłego w tym roku w czerwcu pułkownika Mariana Pawełczaka ps. „Morwa” – żołnierza AK, Zaporczyka – pokaże w swojej etiudzie młodzież z lubelskiej SP nr.1, która znajduje się na osiedlu gdzie mieszkał pan pułkownik. Był zresztą często gościem w szkole.
• Opowieść o Januszu Krupskim, działaczu opozycyjnym z Lublina, twórcy nielegalnego w PRL pisma „Spotkania” kręcą młodzi ludzie z ZSS w Lublinie, w którym uczył się Krupski.
• Bohaterem ostatniego filmu jest porucznik Paweł Walczak, który został zamordowany w Katyniu. Portret porucznika chcą pokazać uczniowie SP w Czułczycach, której Paweł Walczak był przed II wojną dyrektorem.

Organizatorem Młodzieżowej Akademii Filmowej jest Stowarzyszenie Scena Kultury

Partnerem Wydarzenia jest Centrum Spotkania Kultur w Lublinie i Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie

Partnerami wspierającymi są Instytut Pamięci Narodowej i Stowarzyszenie Trzy Kropki z Lublina

Partnerzy Medialni – Radio Lublin, TVP 3 Oddział w Lublinie, Wpolityce, CzasCiechanowa

Od 18 do 20 października trwa kolejny etap warsztatów scenariuszowych filmów fabularnych Akademii Filmowej Festiwalu NNW. Dziewięciu autorów scenariuszy przez trzy dni spotka się w sesjach jeden na jeden online z uznanymi filmowcami: Łukaszem M. Maciejewskim, Dariuszem Gajewskim i Wojciechem Tomczykiem.

„Uczestnicy warsztatów są pomiędzy pierwszą a drugą wersją swojego scenariusza czy treatmentu. Trwa proces pisania i obecny etap to forma konsultacji, czy twórcy są na dobrej drodze. Każdy z nas potrzebuje w procesie tworzenia lustra, kogoś kto da nam feedback. Powie, że idziemy w dobrym kierunku albo odwrotnie, że ewentualnie powinniśmy coś zmienić” – mówi koordynator projektu Grzegorz Pacek.

W czasie warsztatów trwają prace nad rozwojem dziewięciu scenariuszy: „Czekając na wiatr” Janusza K. Majki, „Diamentu odnalezionego w popiele”  Grzegorza W. Tomczaka, „Drogi do Dome Mountain” Sławomira Krawczyńskiego, „Królowej garów” Magdaleny Wleklik, „Lekcji” Piotra Krzyżanowskiego, „Skalnych sióstr” Marka A. Karczmarzyka, „Świadectwa”Andrzeja Lelito, „Z krwi i kości” Sławomira Górskiego, Pawła Suchty i „Zimowego pociągu” Doroty Latour. Każdy z tutorów Akademii Filmowej NNW ma pod opieką trzech twórców.

W połowie września podczas pierwszych zajęć zorganizowanych w FINA, filmowcy i tutorzy – Łukasz M. Maciejewski, Dariusz Gajewski, Wojciech Tomczyk oraz koordynatorzy – Arkadiusz Gołębiewski, Dariusz Dikti i Grzegorz Pacek, słuchali autorów przedstawiających swoje pomysły na film. Potem była chwila, na krótką, wstępną ocenę projektu. Ich autorzy mogli usłyszeć pierwsze uwagi, rady i pochwały. Komentarze dotyczyły m.in. sposobu przedstawienia bohaterów, sytuacji w której ich zastajemy, dramatu który przeżywają, formy jego opisania i przedstawienia.  Podejścia do bohatera i jego historii. Od tamtej pory autorzy scenariuszy dostali czas na ich rozwijanie i poprawianie. Jak powiedział w czasie wrześniowych warsztatów Maciejewski – „Scenariusz jest zawsze początkiem dyskusji twórcy z własnym ego i własnymi pomysłami. Taką dyskusję trzeba prowadzić długo”.

Dlatego, jak mówi Grzegorz Pacek, tych wersji scenariusza jest często bardzo dużo – „Uczestnicy warsztatów przyszli do nas z pierwszą wersją we wrześniu, teraz są w trakcie pracy nad drugą wersją a efektem warsztatów będzie wersja trzecia i na tym etapie wybierzemy najlepszy projekt” . Drugie wersje scenariuszy, nad którymi obecnie trwają prace, mają być zaprezentowane podczas warsztatów stacjonarnych 3 i 5 listopada.

W czasie warsztatów Akademii Filmowej NNW diagnozuje się mocne i słabe strony scenariuszy oraz wskazuje optymalne kierunki rozwoju, z sugestiami konkretnych zmian i poprawek. Wszystko po to, by wspomóc autora na trudnej drodze do stworzenia jak najlepszej wersji swojego pierwotnego zamysłu scenariuszowego. Ambicją twórców warsztatów jest aby w finale pod koniec roku odbyło się „pierwsze czytanie” najlepszego scenariusza, z udziałem reżysera i aktorów a w przyszłości także jego prezentacja przed gronem producentów i dystrybutorów.

Warsztaty są odpowiedzią na jeden z kluczowych problemów polskiej kinematografii, jakim są zbyt niskie nakłady (twórcze i finansowe) na doskonalenie i szlifowanie scenariuszy nowych projektów fabularnych. To powoduje, że do produkcji często trafiają projekty niedopracowane, w rezultacie – powstają filmy, w których potencjał scenariusza, oryginalność pomysłu i niuanse opowiadanej historii nie mają szansy w pełni się objawić.

Organizatorem warsztatów jest Stowarzyszenie Scena Kultury przy współpracy FINA. Projekt realizowany jest przy wsparciu PISF i IDMN w ramach Funduszu Patriotycznego.